CHUYÊN ĐỀ HƯỚNG DẪN NGƯỜI CAO TUỔI TỰ CHĂM SÓC SỨC KHỎE BẰNG PHƯƠNG PHÁP 5D TRONG MÙA DỊCH.
Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp, những đối tượng đặc thù về sức khỏe trong xã hội như người cao tuổi lại chưa nhận được sự quan tâm đúng mức. Do vậy việc hướng dẫn cho người cao tuổi biết cách tự chăm sóc là điều vô cùng cần thiết, nên Viện Nghiên cứu sức khỏe người cao tuổi và y tế cộng đồng đề xuất giải pháp 5D nhằm bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho nhóm nhóm người cao tuổi một cách bền vững.
Khi đại dịch diễn ra, người cao tuổi là một trong những đối tượng bị ảnh hưởng lớn nhất. Người lớn tuổi có sức khỏe suy giảm dần theo năm tháng, hệ miễn dịch yếu khiến cho khả năng nhiễm bệnh cao và đòi hỏi điều trị lâu dài, cũng như ảnh hưởng tới thể chất sau này. Theo CDC Việt Nam, sau khi nhiễm Covid- 19 dù là thể nặng hay nhẹ vẫn có thể thường xuyên gặp các tình trạng: Khó thở hoặc hụt hơi, mệt mỏi hay chóng mặt, khó suy nghĩ hay tập trung (đôi khi còn được gọi là “sương mù não”). Các triệu chứng sẽ trầm trọng hơn sau các hoạt động thể chất hoặc tinh thần (hay còn gọi là tình trạng khó chịu sau khi gắng sức).
Trong hoàn cảnh giãn cách, Bộ y tế đã kịp thời đưa ra “thông điệp 5T” để hỗ trợ người dân phòng chống dịch bệnh, bao gồm:
Tuân thủ 5K gồm có: khẩu trang, khử khuẩn, không tập trung, khoảng cách, khai báo y tế.
Test.
Thầy thuốc đến tận nhà.
Thực phẩm đủ tại nhà.
Tiêm vaccine.
Thông điệp 5T của Bộ Y tế. Nguồn: TTXVN
Các giải pháp được đưa ra đúng đắn và kịp thời, tuy nhiên, khi tình hình dịch quá phức tạp, nhân lực vật lực y tế khó có thể đáp ứng hết được. Điều này đòi hỏi sự chung tay quan tâm của toàn xã hội tới các đối tượng yếu thế hơn. Một trong những đối tượng chịu ảnh hưởng lớn chính là người cao tuổi. Bên cạnh vấn đề sức khỏe thể chất, người cao tuổi còn được hướng dẫn cần tập luyện, vận động, giải tỏa tâm lý.
Nhận ra vấn đề này, với mục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn diện cho NCT, dựa trên những nguyên tắc phòng chống dịch do Bộ y tế ban hành là 5K và 5T, đồng thời dựa trên những lý luận liên quan đến dưỡng sinh của cổ nhân, Viện Nghiên cứu Sức khỏe người cao tuổi và y tế cộng đồng đề xuất bộ giải pháp 5D nhằm hiện thực hóa chủ trương sống chung với dịch và nâng cao sức khỏe cộng đồng.
Bộ giải pháp bao gồm:
MIỄN DỊCH: nâng cao miễn dịch.
VỆ SINH PHÒNG DỊCH: ngăn chặn nguồn lây.
TÂM LÝ DƯỠNG SINH
VẬN ĐỘNG DƯỠNG SINH
DINH DƯỠNG DƯỠNG SINH
Nhóm Giải pháp 5D – Nguồn: Viện IEP.
GIẢI PHÁP NÂNG CAO MIỄN DỊCH
Để chung tay tạo ra miễn dịch cộng đồng với Covid-19, việc tuân thủ quy tắc 5K và tiêm Vaccine đủ số liều trong thời gian quy định là cần thiết. Đồng thời, NCT nên thực hiện các hướng dẫn của Viện về tâm lý dưỡng sinh, vận động dưỡng sinh, dinh dưỡng dưỡng sinh để có thể xây dựng cơ thể bền vững, nâng cao đề kháng, ngay cả khi chưa mắc bệnh. Nếu không may mắc phải, các hướng dẫn này cũng sẽ góp phần cải thiện sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh và hạn chế những ảnh hưởng xấu.
DINH DƯỠNG DƯỠNG SINH
Dinh dưỡng dưỡng sinh là việc ăn đúng, uống đúng theo quy luật âm dương, giúp đem lại sự cân bằng cho cơ thể, bởi thức ăn được lấy từ thiên nhiên để đưa khí chất vào cơ thể, bởi khí của thức ăn có âm và dương, cũng như trong cơ thể con người cũng có dương và âm. Dinh dưỡng dưỡng sinh ưu tiên chế độ dinh dưỡng từ thực vật, ít sử dụng các loại động vật, phù hợp với nhu cầu và các bệnh lý thường gặp của người cao tuổi. Hơn nữa, dinh dưỡng dưỡng sinh còn bao gồm hướng dẫn cách ăn đúng, lựa chọn thực phẩm hợp lý.
[gắn link tới bài dinh dưỡng cho người cao tuổi]
Khi NCT mắc Covid-19, ngoài chế độ ăn đủ 3 bữa chính sáng-trưa-tối, uống đủ nước còn nên bổ sung thêm 1 đến 2 bữa phụ từ các chế phẩm dinh dưỡng các loại hạt ngũ cốc, đặc biệt khi có ăn giảm sút do sốt, ho, mệt mỏi….. Các bữa ăn này nên được chế biến dưới dạng cháo/súp đặc, hoặc sữa hạt; không những dễ ăn, dễ hấp thu mà còn cung cấp được một phần nước trong nhu cầu.
Tăng cường các thực phẩm như : hành tỏi, gừng, hẹ, lê, củ cải trăng, tần ô, súp lơ, húng thơm cũng giúp bổ phế, giảm ho, long đờm.
Uống 1 cốc nước cam/chanh/sinh tố 1 lần/ngày cũng là nguồn Vitamin C dồi dào, tăng cường miễn dịch. Các công thức nước điện giải cũng như hướng dẫn dinh dưỡng chi tiết cho từng thời điểm xin xem tại Giải pháp 5D [gắn link click vào bài nghiên cứu]
Các thực phẩm ưu tiên lựa chọn cho người cao tuổi- Ảnh: sưu tầm
VẬN ĐỘNG DƯỠNG SINH
Hình ảnh những NCT thực hành thiền, tập Thái cực quyền, tập vẩy tay…mỗi buổi sáng tại công viên là ví dụ rõ ràng nhất cho thấy Vận động vẫn là một hoạt động vẫn còn được duy trì và ngày càng được quan tâm hơn. Nhưng đây có được coi là vận động dưỡng sinh không? Đúng, nhưng đó chỉ là một phần hoạt động quan trọng này.
Vận động dưỡng sinh dựa trên sự thông suốt của hệ thống kinh lạc với nhau và với tạng phủ, tác động tới tất cả các hoạt động, không làm một việc gì quá độ, thông qua việc bảo tồn tinh khí, đồng thời qua các bài tập làm lưu thông kinh mạch tránh được lao thương, tổn hại tinh khí ngũ tạng.
Với người mắc Covid-19, tổn thương thường gặp nhất ở hệ hô hấp, bởi vậy Vận động dưỡng sinh chú trọng vào các bài tập thở sâu, luyện khí, phối hợp với bài tập Dưỡng sinh Kinh lạc để đánh thức kinh lạc, khí huyết thông suốt, chính khí đang tổn thương do bệnh tà được bồi đắp, nâng cao sức chống chịu với bệnh, giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn.
Bài tập Dưỡng sinh kinh lạc tại Ngày hội sức khỏe 2022 do Viện Nghiên cứu sức khỏe NCT và YTCĐ tổ chức.
TÂM LÝ DƯỠNG SINH
Cách đây hơn 70 năm (1948), Tổ chức Y tế Thế giới đã định nghĩa “sức khỏe là trạng thái thoải mái toàn diện về thể chất, tinh thần và xã hội và không phải chỉ bao gồm tình trạng không có bệnh hay thương tật”. Đối với người cao tuổi, sức khỏe tinh thần càng phải được coi trọng hơn nữa.
Nền Y học phương Đông coi tâm lý là một yếu tố ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe NCT (thất tình) ngang hàng với nguyên nhân bên ngoài (lục khí, lục dâm). Thất tình trong Y học cổ truyền bao gồm: Vui, giận, buồn, nghĩ, lo, kinh sợ. Mỗi một yếu tố khi vượt qua trạng thái cân bằng đều gây hại cho sức khỏe, như vui mừng quá hại Tâm, lo lắng hại Tỳ, tức giận quá hại Can, buồn rầu quá hại Phế…
Đại dịch nổ ra đem lại hệ lụy tới sức khỏe thể chất và cả tinh thần. Cuộc sống giãn cách xã hội khiến những trao đổi và sinh hoạt hàng ngày trở nên xa vời, nhiều NCT không sống cùng con cháu phải chịu cảnh một mình trong thời gian dài, những lo lắng về sức khỏe khi số ca nhiễm tăng lên hàng ngày… vô hình chung tạo thành áp lực lớn tới tinh thần.
Tâm lý dưỡng sinh hướng tới việc tạo tâm lý thoải mái cho NCT thông qua các hoạt động giao lưu sinh hoạt chung, các chuyên đề sức khỏe cũng như hướng dẫn các bài tập thiền định, hướng về nội tâm mình.
VỆ SINH PHÒNG DỊCH
Bên cạnh giữ cho cơ thể một trạng thái tốt nhất thông qua các giải pháp như dinh dưỡng dưỡng sinh, vận động dưỡng sinh, tâm lý dưỡng sinh, NCT cũng cần quan tâm tới các yếu tố ngoại cảnh bên ngoài, bởi những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe.
Khi đại dịch diễn ra, điều cần thiết của mỗi NCT là ngăn chặn nguồn lây tới cơ thể thông qua việc đeo khẩu trang, cách ly xã hội khi cần thiết, thực hiện nghiêm ngặt 5K của Bộ Y tế. Đồng thời cần đào thải độc tố ra khỏi cơ thể bằng cách súc rửa mũi họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý sau khi ra ngoài hoặc sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh; xông hơi với tinh dầu thảo dược để giảm tải lượng virus bám trên niêm mạc sâu đường hô hấp….
| Nguồn tham khảo | |
| Plagiarism check | |
| Key word |